بچینگ در اصطلاح به معنی دسته بندی کردن است ولیدر صنعت بتن مانند یک ترازوی بزرگ عمل میکند و وظیفه وزن کردن مصالح بتن از جمله شن و ماسه را برعهده دارد.

بچینگ بتن یا بچینگ پلانت، یک سیستم خودکار است که برای تولید بتن در محل کاربرد دارد. این سیستم شامل دستگاه های مختلفی مانند میکسر، سیلو، کنوایر و… است که به صورت خودکار عمل می کنند و به کارگران اجازه می دهند تا بتن را با کیفیت و به طور یکنواخت تولید کنند. بچینگ بتن در پروژه های ساختمانی، جاده سازی و پل سازی استفاده می شود.

یک کارخانه تولید بتن به نامهای بچینگ پلانت ، بچ پلانت ، یا بچینگ پلانت بتن شناخته میشود که متشکل از چندین دستگاه جهت تولید بتن با مواد مختلف میباشد این مواد شامل آب، هوا، ماسه، شن، سیمان و افزودنیها هستند.

در فرآیند بچینگ بتن، دقت یکی از مهم ترین پارامترها است. قبل از شروع اختلاط، سنگدانه ها و مصالح بتن به درستی بچ می شوند و بتن بچ شده مناسبی بدست می آوریم که دقیق و بچ شده است. این دستگاه با توجه به طرح اختلاط بتن و استفاده از پمپ های تعبیه شده، سیمان را از سیلوها و سنگدانه ها را از مراکز دپو با نسبت های مختلف، داخل دیگ می ریزند و سپس آب به داخل این قسمت هدایت می شود. پس از این مرحله مواد تشکیل دهنده بتن، مخلوط و از قسمت تخلیه خارج می شوند. استفاده از دستگاه بچینگ بتن، زمان مخلوط کردن بتن تا حد زیادی کاهش می دهد و در عین حال بتن بدست آمده کیفیت بهتری دارد.

اجزای دستگاه بچینگ بتن

دستگاه بچینگ پلانت یا بتن از قسمت های مختلف زیر تشکیل شده است.

1. فیدر یا مخازن شن و ماسه: شن و ماسه مورد نیاز به تفکیک در این قسمت ذخیره می شود که از سه تا شش خانه ساخته می شود.

2. اتاق اپراتور: این قسمت کنترل تمامی دریچه ها و وزن و مقدار مصالح توسط یک نفر اپراتور انجام می شود.

3. حلزونیهای انتقال سیمان: این قسمت وظیفه انتقال سیمان از سیلوها به باسکول سیمان را بر عهده دارد.

4. کنتور آب: حجم آب مورد نیاز در هر بچ توسط کنتور آب اندازه گیری می شود.

5. باسکول شن و ماسه: این قسمت می تواند شن و ماسه مورد نیاز را اندازه گیری و به میکسر منتقل کند.

6. دیگ میکسر: برای مخلوط کردن سیمان، شن، ماسه و آب، باید این مواد وارد قسمت دیگر میکسر شود.

7. باسکول سیمان: سیمان در سیلوها نگهداری می شود. البته به دلیل اینکه سیمان تیپ متفاوتی دارد، هر یک از انواع تیپ های سیمان در یک قسمت مجزا ریخته می شود.

8. سیلوهای سیمان: این قسمت از دستگاه بچینگ بتن برای ذخیره سیمان کاربرد دارد که می تواند یک تا 5 سیلو باشد. ایستگاه مرکز بتن تعیین کننده تعداد سیلوهای مورد نیاز است.

9. منبع ذخیره آب: آب مورد نیاز بتن پس از اندازه گیری خودکار توسط آبمتر وارد میکسر می شود.

روش تولید بتن آماده در دو تیپ کلی انجام میگیرد:
  1. بچینگ پلانت خشک
  2. بچینگ پلانت تر

همچنین یک سیستم میتواند بصورت تر و خشک باشد که این کار توسط یک قیف دو طرفه انجام میگیرد.

مهمترین قسمت یک بچینگ پلانت میکسر آن میباشد که به نوعی قلب بچینگ پلانت میباشد که بهترین نوع آن بدلیل داشتن گیربکس و قدرت بالای میکس کردن. اکثرا در آمریکای شمالی ازمیکسر درام  استفاده میشود و در اروپا میکسر توین شفت و همچنین پن میکسر یا میکسر پلانتری در تاسیسات پیش ساخته استفاده میشود.

یدر مصالح در بچینگ پلانتها از 2 تا 6 خانه ساخته می شوند که بستگی به ظرفیت و حجم بتن مورد نیاز در روز دارد.نوار نقاله هایا تسمه نقاله ها معمولا از عرض 60 تا 100 سانتیمتری استفاده میشوند که 2 جهت انتقال مصالح از زیر فیدر اصلی (زیر فیدر) و یکنوار نقاله دیگر(نقاله مادر) که از جلوی نقاله زیر فیدر تا میکسر( بچینگ تر) یا باسکول سیمان (بچینگ خشک) قرار میگیرد.

بچینگ پلانت خشک

در بچینگ پلانت خشک مصالح(شن، ماسه، سیمان و آب) پس از آنکه وزن شدن در داخل تراک میکسر ریخته میشوند بدون آنکه مخلوط شوند و عمل مخلوط شدن یا میکس شدن در داخل تراک میکسر انجام میگیرد که مصالح در داخل تراک میکسر تا رسیدن به مقصد میبایست 70 تا 100 دور چرخیده و مخلوط شوند و حداقل مصافت طی شده 30 دقیقه و حداکثر 90 دقیقه باید باشد.

در اکثر کارخانه های تولیدبتن آماده از بچینگ پلانگ   استفاده میشود و علت آن زمانگیرش بتن  میباشد.

بچینگ پلانت تر

در بلچینگ ترازمیکسر بتناستفاده میشود که مصالح (شن، ماسه، سیمان و آب) پس از آنکه وزن شدند توسط نوار نقاله به داخلمیکسرانتقال داده میشوند که در داخل میکسر کاملا با هم مخلوط شده که معمولا این زمان 2 دقیقه میباشد که پس ازمیکسر وارد دام تراک یا ماشین های روباز میشوند که سریعا به محل استفاده انتقال داده میشوند.

معمولا از بچینگ پلانت تر در مکانهای پروژه نزدیک میباشد استفاده میشود که کیفیت تولیدی بتن در این نوع بهتر از طرح خشک میباشد.

بچینگ پلانت تر و خشک

این سیستم که چند سالی است که مرسوم شده و در این طرح از یک قیف دو طرفه در بالای میکسر استفاده میشود که مصالح خشک جهت از یکطرف خارج و از طرف دیگر مصالح وارد میکسر میشوند.

اتوماسیون و کنترل

اتوماسیون و سیستم کنترل بلچینگ پلانت  را میتوان بصورت اتوماتیک و دستی طراحی کرد که در حالت اتوماتیک نیازی به مهارت اپراتور جهت انجام امورات بچینگ نمیباشد در این حالت اپراتور فقط با فشردن دکمه استارت و زمانی که تراک میکسر آماده بارگیری میباشد سیستم PLC بچینگ پلانت تمامی کارهای اعم از وزن کردن و دستورات مربوط به جکها و آبمتر را بصورت اتوماتیک انجام خواهد داد.

در بچینگ پلانتهای ساخت طراحان سیستم اتوماسیون بچینگ پلانت  راه دور و با متصل شدن به اینترنت قابل کنترل میباشد که این مزیت در مواقعی که سیستم اتوماسیون بلچینگ پلانت دچار مشکل و عیب شود متخصصان شرکت از طریق متصل شدن به سیستم اتوماسیون دستگاه اقدام به رفع مشکل خواهند کرد و نیازی به اعزام نیروی فنی نمیباشد.

انواع بچینگ

بچینگها بیشتر در دو مدل در بازار ساخته میشوند

1. فیدری یا خطی

2. ستاره ای یا دراگلاینی

فیدری یا خطی: دستگاه بچینگ فیدری تقریبا نشابه دستگاه لیبهر هست با این تفاوت که در بچینگ طرح لیبهر از دراگلاین ( اسکواتور ) برای دپو مصالح استفاده میشود ولی در این دستگاه از هاپر های ذخیره که به وسیله لودر تغذیه میشود همچنین انتقال مواد از باسکول به داخل میکسر به دو روش  1- انتقال با نوار نقاله                   2- انتقال با باکت     انجام میشود .

بچینگ دراگلاینی: از قدیمترین خط تولید در صنعت تولید بتن  می باشد که در این سیستم با استفاده از یک شن کش مصالح به درون سیستم انتقال و وزن میگردد از ویژگیهای این سیستم میتوان به عدم نیاز به لودر میباشد ولی نگهداری و تعمیر این سیستم بعلت قدیمی بودن از جمله معایب آن میباشد.